หลายคนที่กำลังสนใจในรถ Ev (Electric Vehicle) อาจจะยังมีข้อสงสัยและตั้งคำถามในเรื่อง มาตรฐานความปลอดภัยของระบบไฟฟ้าสำหรับ Ev วันนี้เราจึงนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับมาตรฐานการติดตั้งเครื่องชาร์ตรถ Ev ให้ได้มาตรฐานและปลอดภัยมานำเสนอให้ทุกคนได้อ่านกันค่ะ
สามารถอ่านบทความประกอบความรู้เพิ่มเติมได้ที่ : รถยนต์ไฟฟ้า EV ต้องใช้ไฟบ้านแบบไหน? จ่ายค่าไฟเท่าไหร่?
โดยการไฟฟ้านครหลวงได้มีข้อกำหนดทั่วไปประกาศไว้ดังนี้
ข้อกำหนดทั่วไป
- วงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE จะต้องมีระบบป้องกันอันตรายต่อบุคคลดังต่อไปนี้ทุกข้อ
ก) สายดิน และ ข) เครื่องตัดไฟรั่ว (RCD) ต้องเป็น type B พิกัด I∆n ≤ 30 mA ชนิดตัดกระแสไฟฟ้าสายที่มีกระแสไฟฟ้าทุกเส้นรวมถึงนิวทรัลออกพร้อมกัน และมีขนาดพิกัดกระแสไม่น้อยกว่าพิกัดของเครื่องป้องกันกระแสเกิน
หมายเหตุ
- สามารถใช้ RCD type A หรือ F ร่วมกับอุปกรณ์ที่สามารถตัดวงจรจ่ายไฟหากมี
กระแสลัดวงจรลงดินแบบกระแสตรง (d.c. fault current) เกิน 6 mA (RDC-DD) แทน RCD type B ได้
- ตำแหน่งการติดตั้งเครื่องตัดไฟรั่วสามารถติดตั้งได้ที่แผงวงจร ตำแหน่งก่อนเข้า EVSE หรือภายใน EVSE ได้ทั้งนี้กรณีโหมด 2 แนะนำให้ติดตั้งเครื่องตัดไฟรั่วที่บริเวณแผงวงจร หรือก่อนเข้าเต้ารับ หากไม่มั่นใจว่า IC-CPD มีเครื่องตัดไฟรั่วที่เหมาะสมแล้วหรือไม่
- RCD type B ต้องไม่ติดตั้งภายใต้วงจรที่มีRCD type อื่นอยู่ที่เมนของวงจรนั้น ๆ
ข้อยกเว้น
สามารถละเว้นการติดตั้ง RCD ได้ในกรณีที่ EVSE มีการแยกจากกันทางไฟฟ้า (Electrical separation) เช่น ใช้หม้อแปลงแยกวงจรหรือหม้อแปลงแยกขดลวด (Isolating transformer)
2. วงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE ต้องแยกต่างหากจากการจ่ายไฟให้กับโหลดอื่น ๆ
3. วงจรย่อยแต่ละวงจรสามารถจ่ายไฟให้EVSE ได้ 1 ชุดเท่านั้น
4. สายไฟฟ้าของวงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE ต้องมีขนาดพิกัดกระแสไม่ต่ำกว่า 1.25 เท่าของกระแสด้านไฟเข้า (Input) ของ EVSE และไม่ต่ำกว่าพิกัดกระแสของเครื่องป้องกันกระแสเกิน
5. กำหนดให้ใช้ค่า Demand factor เท่ากับ 1 สำหรับโหลด EVSE ในการคำนวณหาขนาดสายป้อนและสายเมน ยกเว้นมีระบบควบคุม Demand แต่ทั้งนี้วงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE ต้องมี Demand Factor เท่ากับ 1
6. แต่ละ EVSE ต้องมีเครื่องป้องกันกระแสเกินพิกัดกระแสไม่ต่ำกว่าพิกัดกระแสด้านไฟเข้า (Input) ของ EVSE และหากเป็นการอัดประจุไฟฟ้าโหมด 2 เครื่องป้องกันกระแสเกินต้องมีพิกัดกระแสไม่เกินขนาดพิกัดกระแสของเต้ารับ MPESTD-001:2563
7. ตำแหน่งติดตั้งเต้ารับโหมด 2 หรือโหมด 3 (กรณีมีเต้ารับ) แนะนำให้อยู่สูงจากพื้นผิวการจอดของยานยนต์ (Parking surface) ไม่น้อยกว่า 0.75 เมตร แต่ไม่เกิน 1.2 เมตร
8. กรณีติดตั้ง EVSE ภายนอกอาคาร วิธีการเดินสายไฟฟ้าวงจรย่อยกำหนดให้ใช้วิธีร้อยท่อฝังดิน หรือร้อยท่อเกาะผนังเท่านั้น
9. การใช้ตัวคูณปรับค่าขนาดกระแสสำหรับคำนวณพิกัดกระแส
9.1 กรณีเดินสายไฟฟ้าในช่องเดินสาย ให้ใช้ตัวคูณปรับค่าขนาดกระแสตามมาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย พ.ศ. 2556 ตารางที่ 5-8 ทุกกรณีรวมทั้งรางเดินสาย (Wireway)
9.2 กรณีเดินสายเกาะผนัง ให้คำนวณพิกัดกระแสโดยใช้ตัวคูณปรับค่าขนาดกระแสตามตารางที่ 1
ตารางที่ 1 ตัวคูณปรับค่าขนาดกระแสกรณีเดินสายเกาะผนัง
|
จำนวนวงจร
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9-20
|
|
ตัวคูณปรับค่า
|
0.85
|
0.79
|
0.75
|
0.73
|
0.72
|
0.72
|
0.71
|
0.70
|
10. ในบริเวณที่อยู่ต่ำกว่าระดับผิวดิน และในพื้นที่ที่เสี่ยงต่อน้ าท่วมถึง ควรมีมาตรการหรือระบบป้องกันน้ำท่วม
11. เครื่องตัดไฟรั่ว ต้องมีปุ่มทดสอบการทำงาน (Test button) และกำหนดให้มีระยะเวลาการตรวจสอบการทำงานของเครื่องตัดไฟรั่วทุกระยะ 6 เดือน
มาตรฐานการติดตั้งสายเมนวงจรที่สอง สำหรับ EV Charger เป็นรูปแบบทางเลือก
- ป้ายบริเวณ Main CB 1.ป้ายที่ติดตั้งบริเวณ Main CB วงจร EVอาคารนี้มีสายเมน 2 วงจร Main CB วงจรโหลดทั่วไปอยู่ที่ชั้น 2 และ 2.ป้ายที่ติดตั้งบริเวณ Main CB วงจรโหลดทั่วไป อาคารนี้มีสายเมน 2 วงจร Main CB วงจร EV อยู่ที่โรงจอดรถ
- อุปกรณ์ป้องกันไฟฟ้ารั่ว (RCD) ต้องเป็นแบบ type B หรือเทียบเท่า พิกัด lΔn < 30 mA (หากเครื่องชาร์จติดตั้ง RCD แบบ type B หรือเทียบเท่าอยู่ภายในแล้ว ไม่ต้องติดตั้งเพิ่ม)
- มิเตอร์ที่ขอเพิ่มขนาดจากการไฟฟ้านครหลวง
และมีข้อกำหนด ดังนี้
- เพื่อเป็นการส่งเสริมการใช้รถยนต์ไฟฟ้า (EV) จึงอนุโลมให้ผู้ใช้ไฟฟ้าเดิมที่มีการขอติดตั้ง EV Charger เพิ่มจากโหลดการใช้ไฟฟ้าเดิมและมีการขอเพิ่มขนาดมิเตอร์ สามารถติดตั้งสายเมนวงจรที่สองสำหรับ EV Charger โดยเฉพาะได้
- พิกัดกระแสไฟฟ้าของ Main CB รวมทั้งสองวงจร ต้องไม่เกินพิกัดสูงสุดของเครื่องป้องกันกระแสเกินตามขนาดมิเตอร์ที่ระบุในตารางที่ 3-4 ของมาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย เช่น มิเตอร์ที่ขอเพิ่มขนาดเป็น 30 (100) A ค่าพิกัดกระแสของ Main CB รวมทั้งสองวงจรต้องไม่เกิน 100 A
- ผู้ขอใช้ไฟฟ้าต้องมีการติดตั้งป้ายถาวรบริเวณ Main CB ของทั้งสองวงจรเมน เพื่อระบุตำแหน่งของ Main CB ของอีกวงจรเมนหนึ่ง
- ห้ามต่อสายเฟส หรือสายนิวทรัลข้ามระหว่าง 2 วงจรในส่วนของผู้ใช้ไฟฟ้า
มาตรฐานการติดตั้งเต้ารับสำหรับสายชาร์จแบบพกพา (EV- Socket-Outlet) มีข้อกำหนด ดังนี้
- อุปกรณ์ป้องกันไฟรั่ว (RCD) ต้องเป็นแบบ type B หรือเทียบเท่า พิกัด lΔn < 30 mA (หากสายชาร์จแบบพกพา (IC-CPD) ติดตั้ง RCD แบบ type B หรือเทียบเท่าอยู่ภายในแล้ว ไม่ต้องติดตั้งเพิ่ม)
- เต้ารับ (EV Socket-Outlet) สำหรับเสียบสายชาร์จเป็นชนิด 3 รู (มีสายต่อลงดิน) ต้องทนต่อกระแสไฟฟ้าได้ต่อเนื่อง ไม่ร้อยกว่า 16 A ตาม มอก.166-2549 (หรืออาจเป็นเต้าสำหรับอุตสาหกรรม)
- การต่อสายต่อหลักดินวงจรชาร์จ EV ติดตั้งสายต่อหลักดินเป็นแบบแยกจากหลักดินของบ้าน (TT) หลักดินมาตรฐาน ขนาด Ø16 มม. ยาว 2.40 เมตร การต่อสายหลักดินเข้ากับหลักดิน ต้องต่อเชื่อมด้วยความร้อน
- ตู้ควบคุมไฟฟ้า (MDB) ภายในตู้ จะต้องมีช่องว่างสำหรับติดตั้ง Miniature Circuit Breaker, 1P ขนาด 16 A
- Main Circuit Breaker (MCB) มีขนาดสูงสุด ไม่เกิน 100 A สำหรับมิเตอร์ขนาด 30(100)A
ข้อควรระวังสำหรับการชาร์จรถยนไฟฟ้าด้วยสายชาร์จแบบพกพา
ห้ามนำสายชาร์จแบบพกพา ไปต่อกับเต้ารับเดิมที่มีอยู่แล้วในบ้าน เนื่องจากระบบไฟฟ้าเดิมไม่ได้ออกแบบมารองรับการชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า
ต้องเดินวงจรไฟฟ้า สำหรับชาร์จรถยนต์ไฟฟ้าแยกต่างหากโดยช่างผู้ชำนาญ
มาตรฐานการติดตั้งเครื่องชาร์จแบบติดผนัง (Wall Mounted Charger) มีข้อกำหนด ดังนี้
- อุปกรณ์ป้องกันไฟรั่ว (RCD) ต้องเป็นแบบ type B หรือเทียบเท่า พิกัด lΔn < 30 mA (หากเครื่องชาร์จติดตั้ง RCD แบบ type B หรือเทียบเท่าอยู่ภายในแล้ว ไม่ต้องติดตั้งเพิ่ม)
- เครื่องชาร์จแบบติดผนัง (Wall Mounted Charger) เครื่องชาร์จควรเป็นไปตามมาตรฐาน มอก.61851 หรือ IEC 61851
- การต่อสายต่อหลักดินวงจรชาร์จ EV ติดตั้งสายต่อหลักดินเป็นแบบแยกจากหลักดินของบ้าน (TT) หลักดินมาตรฐาน ขนาด Ø16 มม. ยาว 2.40 เมตร การต่อสายหลักดินเข้ากับหลักดิน ต้องต่อเชื่อมด้วยความร้อน
- ตู้ควบคุมไฟฟ้า (MDB) ภายในตู้ จะต้องมีช่องว่างสำหรับติดตั้ง Miniature Circuit Breaker, 1P มีขนาดตามพิกัดกระแสไฟฟ้าของเครื่องชาร์จ
- Main Circuit Breaker (MCB) มีขนาดสูงสุด ไม่เกิน 100 A สำหรับมิเตอร์ขนาด 30(100)A
ข้อควรระวัง สำหรับการชาร์จรถยนต์ไฟฟ้าด้วยเครื่องชาร์จ
เนื่องจากเครื่องชาร์จเป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีพิกัดกระแสไฟฟ้าสูง ดังนั้นก่อนติดตั้งเครื่องชาร์จให้พิจารณาโหลดการใช้ไฟฟ้าเดิมของบ้านและเครื่องชาร์จ หากรวมกันแล้วเกินกว่าพิกัดกระแสไฟฟ้าของ MCB และขนาดมิเตอร์ ให้ทำการปรับปรุงระบบไฟฟ้าและติดต่อ การไฟฟ้านครหลวง เพื่อขอเพิ่มขนาดมิเตอร์
ต้องเดินวงจรไฟฟ้าสำหรับชาร์จรถยนต์ไฟฟ้าแยกต่างหากโดยช่างผู้ชำนาญ
ขอบคุณข้อมูลจาก : การไฟฟ้านครหลวง